{"id":1666,"date":"2019-01-13T20:31:10","date_gmt":"2019-01-13T17:31:10","guid":{"rendered":"https:\/\/www.folklorkurumu.org\/tr\/?p=1666"},"modified":"2019-01-13T20:31:10","modified_gmt":"2019-01-13T17:31:10","slug":"baskanimizin-konusmasi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/folklorkurumu.org.tr\/haberler\/baskanimizin-konusmasi\/","title":{"rendered":"Ba\u015fkan\u0131m\u0131z\u0131n Konu\u015fmas\u0131"},"content":{"rendered":"

Halk Oyunlar\u0131 Uygulama Modelleri,
\nSanat, Sanat\u00e7\u0131 ve Halk Oyunlar\u0131 \u0130li\u015fkileri.<\/strong>
\nDe\u011ferli konuklar, sevgili arkada\u015flar\u0131m,
\nFolklorda ana \u00f6ge toplumsal bir varl\u0131k olan insand\u0131r. Her \u015fey insanla ba\u015flar, nesiller devam etti\u011fi s\u00fcrece insanla devam eder.
\nBir \u00e7ocu\u011fun insana \u00f6zg\u00fc yetenekleri kazanmas\u0131, mant\u0131ksal ve soyut d\u00fc\u015f\u00fcncesini geli\u015ftirmesi, ki\u015fili\u011fini olu\u015fturmas\u0131 ve toplumsalla\u015fmas\u0131, ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 toplumsal \u00e7evreden ald\u0131\u011f\u0131 etkilerle s\u00fcre\u00e7 i\u00e7inde ger\u00e7ekle\u015fir.
\nBu s\u00fcrecin ger\u00e7ekle\u015fmesi i\u00e7in de\u011fi\u015fik co\u011frafyalarda insano\u011flunun bin y\u0131llard\u0131r ku\u015faktan ku\u015fa\u011fa aktard\u0131klar\u0131 ya\u015fant\u0131lar\u0131, inan\u00e7lar\u0131, gelenek-g\u00f6renekleri, k\u0131sacas\u0131 maddi ve manevi k\u00fclt\u00fcr de\u011ferleri g\u00fcn\u00fcm\u00fcz\u00fcn toplumlar\u0131n\u0131 ve farkl\u0131la\u015fmay\u0131 olu\u015fturmu\u015ftur.
\nBu farkl\u0131la\u015fm\u0131\u015f toplumsal de\u011ferler de\u011fi\u015fik sosyal bilimlerce incelenmekte, kendi inceleme y\u00f6ntemleri i\u00e7inde genel konu ve kurallara var\u0131lmaktad\u0131r.
\n\u0130ktisat, istatistik, demografi, hukuk, tarih, psikoloji, sosyal psikoloji, sosyal antropoloji, edebiyat, etnografya, folklor hepsi insan\u0131 ve insanlar\u0131n olu\u015fturdu\u011fu farkl\u0131la\u015fm\u0131\u015f halklar\u0131 inceler.
\nAncak folkloru bu bilim dallar\u0131ndan ay\u0131ran \u00f6nemli farkl\u0131l\u0131klar vard\u0131r.<\/p>\n

Bu farkl\u0131l\u0131klar:<\/p>\n

1. Folklor anonimdir,
\n2. Folklor \u00fcr\u00fcnleri s\u00f6zl\u00fc gelene\u011fe dayan\u0131r,
\n3. Nesilden nesile aktar\u0131l\u0131r,
\n4. Ge\u00e7mi\u015fte olu\u015ftuklar\u0131 gibi zaman\u0131m\u0131zda da olu\u015fabilirler,
\n5. Her ne kadar statik bir \u00f6zellik g\u00f6sterirlerse de dinamiktirler.<\/p>\n

Halk\u0131n de\u011fer yarg\u0131lar\u0131 zamana ve ko\u015fullara g\u00f6re s\u00fcrekli de\u011fi\u015fim g\u00f6sterir. Bu de\u011fi\u015fim nedeniyle folklor \u00fcr\u00fcnleri de s\u00fcrekli de\u011fi\u015fim ve geli\u015fim g\u00f6sterir.
\nBu a\u00e7\u0131klamalar \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda folkloru bir de biz tarif edelim: \u201cFolklor, tarih boyunca, a\u015famalar halinde evrimle\u015fen, etkile\u015fen, de\u011fi\u015fen halk\u0131n ya\u015fam\u0131n\u0131 maddi ve manevi y\u00f6nden inceleyen, kendi y\u00f6ntemleri i\u00e7inde genel konu ve kurallara varmak isteyen bir bilim dal\u0131d\u0131r.\u201d
\n\u015eimdi as\u0131l konumuz olan halk oyunlar\u0131na gelmek istiyorum: Folkloru tarif ederken; halk\u0131n maddi ve manevi y\u00f6nlerini inceleyen bilim dal\u0131 dedik. Halk oyunlar\u0131 da halk\u0131n hem maddi, hem manevi k\u00fclt\u00fcr\u00fcn\u00fc olu\u015fturmaktad\u0131r. \u0130sim kayna\u011f\u0131 ne olursa olsun, ister dinsel, ister b\u00fcy\u00fcsel, ister hayvan, esnaf, ulus ad\u0131 olsun, isterse ad\u0131n\u0131 bir kahramandan als\u0131n; ki\u015filerin m\u00fczik e\u015fli\u011finde, v\u00fccutlar\u0131n\u0131, belli ritmik hareketler yaparak g\u00f6stermeleri olay\u0131na halk oyunlar\u0131 diyoruz.
\nHalk oyunlar\u0131nda oynayan ki\u015finin artistik kabiliyeti \u00f6nemlidir. Ritmik hareket yapan ki\u015fi veya ki\u015filerin duyu\u015f, d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc\u015f ve yorumlay\u0131\u015flar\u0131 \u00e7ok \u00f6nemlidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc halk oyunlar\u0131nda de\u011fi\u015fik yorumlamadan varyant (\u00e7e\u015fitlilik) olay\u0131 do\u011fmu\u015ftur.
\nG\u00fcn\u00fcm\u00fczde bir e\u011flence unsuru olan halk oyunlar\u0131, ge\u00e7mi\u015fte bir konu, bir olay, bir tarih unsuru olarak olu\u015fmu\u015ftur. \u00d6z\u00fcnde halk\u0131n ya\u015fay\u0131\u015f\u0131n\u0131n oyuna yans\u0131t\u0131lmas\u0131d\u0131r. Y\u00f6relere g\u00f6re de\u011fi\u015fiklikler g\u00f6sterir. Bu de\u011fi\u015fiklikler yerle\u015filen co\u011frafyaya, iklime, sosyal ya\u015fama, dini ko\u015fullara g\u00f6re \u00f6zellikler kazan\u0131r. Bazen de oyunlar; yi\u011fitlik, kahramanl\u0131k, hayvan taklitleri, avc\u0131l\u0131k, hasat \u015fenli\u011fi gibi olaylar\u0131 yans\u0131t\u0131r.
\nHalk\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcnce felsefesinin oyuna yans\u0131yan y\u00f6n\u00fcyle incelenebilmesi i\u00e7in halk oyunlar\u0131n\u0131 derlemek, ar\u015fivlemek \u00f6nemli ve do\u011fru bir yoldur. Ancak; derlenmi\u015f, ar\u015fivlenmi\u015f bu oyunlara dayanarak yeni yorumlar getirmek te yanl\u0131\u015f olmasa gerek. Kald\u0131 ki derlenmi\u015f, ar\u015fivlenmi\u015f bu oyun olsa olsa bir varyantt\u0131r. Kesin olarak halk oyununun do\u011frusu budur demek bile son derece yanl\u0131\u015f olur inanc\u0131nday\u0131m.
\nHatta halk oyunlar\u0131n\u0131n birileri eliyle notaya al\u0131narak standartla\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 ku\u015fkusuna kap\u0131lmak da do\u011fru de\u011fildir. Bir y\u00f6redeki bir halk oyunu notaya al\u0131nmak yoluyla standartla\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131, o halk oyununun hep ayn\u0131 \u015fekilde oynanmas\u0131n\u0131 sa\u011flamaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc halk oyunlar\u0131nda oynayan ki\u015filerin artistik kabiliyetleri, duyu\u015flar\u0131 ve yorumlay\u0131\u015flar\u0131 \u00f6nemlidir. Varyant olay\u0131 oldu\u011fu s\u00fcrece ku\u015fkular da yersizdir.
\nOtantik; orijinal, bozulmam\u0131\u015f, her hangi bir d\u0131\u015f m\u00fcdahaleye u\u011framam\u0131\u015f demektir. \u015euras\u0131 bir ger\u00e7ek ki yurt d\u0131\u015f\u0131 seyahatleri, yurt i\u00e7i festivalleri, yar\u0131\u015fmalar, televizyon programlar\u0131 bu anlamda otantikli\u011fi de\u011fi\u015fime u\u011fratan ya da ortadan kald\u0131ran etkenlerdir. Bunun yan\u0131nda askerlik, gurbet\u00e7ilik ve g\u00f6\u00e7ler de otantikli\u011fi bozan unsurlard\u0131r.
\nB\u00fct\u00fcn bunlar oluyor diye halk oyunlar\u0131nda yozla\u015fma oldu\u011funu savunmak ger\u00e7eklere g\u00f6zlerimizi kapamak olur. Bence kelime anlam\u0131nda otantikli\u011fi almamak, y\u00f6renin giysi, ritim, fig\u00fcr ve m\u00fczik benzerliklerini dikkate alarak de\u011ferlendirmek do\u011fru olur. Biraz daha a\u00e7arsak: Bir b\u00f6lgenin A y\u00f6resindeki artistik kabiliyeti olan bir oyuncunun oynad\u0131\u011f\u0131 halk oyunu ile ayn\u0131 b\u00f6lgenin B y\u00f6resindeki artistik kabiliyeti olan bir halk oyuncusunun oynad\u0131\u011f\u0131 halk oyunu m\u00fczik, ritim, fig\u00fcr benzerli\u011fi g\u00f6sterdi\u011fi oranda otantik, fakat varyantlard\u0131r.
\nFolklorun di\u011fer \u00f6gelerinde oldu\u011fu gibi halk oyunlar\u0131nda da k\u00f6yden kente g\u00f6\u00e7, halk oyunlar\u0131n\u0131 bozmamakta, yozla\u015ft\u0131rmamaktad\u0131r. Olsa olsa g\u00f6ze biraz daha g\u00fczel g\u00f6sterebilmek i\u00e7in d\u00fczenlemeler getirilmektedir. Zaten bir halk oyunu a\u00e7\u0131k seyirlik alan\u0131ndan (harman meydan\u0131), tek cepheli (sahne) seyirlik alan\u0131na getirildi\u011fi an d\u00fczenleme gere\u011fi do\u011fmu\u015f demektir. Kald\u0131 ki sonu\u00e7 olarak ama\u00e7lar da ayr\u0131d\u0131r. A\u00e7\u0131k seyirlik alan\u0131nda halk oyununu oynayan ki\u015fi kendisi i\u00e7in oynar. Kentte bir salonda halk oyununu oynayan oyuncu ba\u015fkalar\u0131 \u2013izleyiciler- i\u00e7in oynar.
\n\u0130sterseniz sanat, sanat\u00e7\u0131 ve halk oyunlar\u0131 ili\u015fkilerine de bir g\u00f6z atal\u0131m: Sanatta de\u011fi\u015fmeyen unsur, insan\u0131n kendisini tatmin i\u00e7in zek\u00e2s\u0131n\u0131 kullanarak yapt\u0131\u011f\u0131 her \u015feydir. \u0130nsan kendisini tatmin i\u00e7in \u00e7e\u015fitli d\u00fcrt\u00fclerden hareket eder. Yani yerine g\u00f6re ho\u015fa gidici, sevindirici, \u00fcz\u00fcc\u00fc, g\u00fcld\u00fcr\u00fcc\u00fc, \u015fa\u015f\u0131rt\u0131c\u0131, a\u011flat\u0131c\u0131 d\u00fcrt\u00fcleri kullan\u0131r. Ya da kal\u0131c\u0131 ve ge\u00e7ici desenlerden, fig\u00fcrlerden yararlan\u0131r. Yani ki\u015fi akl\u0131n\u0131, bilgisini ve \u00e7e\u015fitli becerilerini kullanarak sanat yapar.
\nSanat\u00e7\u0131 i\u00e7in en \u00f6nemli kayna\u011f\u0131 olu\u015fturan d\u00fcrt\u00fclerin t\u00fcm\u00fc folklorun i\u00e7inde vard\u0131r. A\u011flama d\u00fcrt\u00fcs\u00fcn\u00fcn var olan kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 a\u011f\u0131tt\u0131r. \u00dcz\u00fcnt\u00fc d\u00fcrt\u00fcs\u00fcn\u00fcn kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 diz d\u00f6\u011fme, g\u00f6\u011f\u00fcs d\u00f6\u011fmedir. Desen, fig\u00fcr d\u00fcrt\u00fcs\u00fcn\u00fcn kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 say\u0131lamayacak kadar \u00e7oktur. Hal\u0131da, kilimde, u\u00e7kurda, oyada, \u00e7orapta, daha nice halk el sanat\u0131nda ki\u015finin ve toplumun i\u00e7 d\u00fcnyas\u0131n\u0131 bulmak olas\u0131d\u0131r. Ki\u015fi konu\u015fmasa da desenleri s\u00f6ylemek istedi\u011fini s\u00f6yler g\u00f6rebilenlere\u2026
\nO halde engin deneylere sahip folklor verileri ulusal sanat\u0131n geli\u015fmesini sa\u011flamak i\u00e7in bir dayanak ve hareket noktas\u0131d\u0131r diyebiliriz.
\nFolklorik verilere dayanarak profesyonel sanat\u00e7\u0131lar, ne kadar aksi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcl\u00fcrse d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcls\u00fcn halk taraf\u0131ndan be\u011fenilmekte ve kabul edilmektedir.
\nHalka y\u00f6nelik d\u00fc\u015f\u00fcnsel birikimden yoksunluk sanat\u00e7\u0131y\u0131 k\u0131s\u0131rla\u015ft\u0131r\u0131r. Bu da sanat\u00e7\u0131n\u0131n etkiledi\u011fi gen\u00e7li\u011fin \u00f6z kaynaklar\u0131ndan uzakla\u015fmas\u0131na neden olur. \u00d6z kaynaklar \u00f6m\u00fcrl\u00fc birikimlerdir. \u00d6m\u00fcrl\u00fc birikimlere dayan\u0131larak yap\u0131lacak eserler de \u015faheserler niteli\u011finde olacakt\u0131r.
\nBir y\u00f6renin bir halk oyunu, herhangi bir sanat\u00e7\u0131 taraf\u0131ndan ele al\u0131n\u0131p, o oyunun ritim, m\u00fczik, fig\u00fcr ve esteti\u011finden yararlan\u0131larak yepyeni bir olay ortaya \u00e7\u0131kar\u0131l\u0131rsa ve sahnelenirse, buna halk oyunu demek do\u011fru olmaz. Bu bir sanat eseridir. Ama halk oyununun ritim, fig\u00fcr ve esteti\u011finden yararlan\u0131larak ortaya konulmu\u015f bir sanat eseri olur. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda herhangi bir y\u00f6reden derlenen bir halk oyunu giysi, ritim, fig\u00fcr ve m\u00fczik benzerli\u011fini korudu\u011fu s\u00fcrece oynayan ki\u015fi say\u0131s\u0131 ile sahne d\u00fczenlemeleri ve e\u015flik eden m\u00fczik onun halk oyunu olma \u00f6zelli\u011fini kaybettirmez. Bir halk oyunu tek bir zurna ile oynanabilece\u011fi gibi bir orkestra e\u015fli\u011finde de oynanabilir, oynanmal\u0131d\u0131r. Yeter ki uzman\u0131n\u0131n elinde d\u00fczenlensin, uzman\u0131n\u0131n elinde sahnelensin.<\/p>\n

Nabey \u00d6NDER
\nFolklor Kurumu Genel Ba\u015fkan\u0131<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Halk danslar\u0131 \u00c7al\u0131\u015ftay\u0131nda Ba\u015fkan\u0131m\u0131z\u0131n konu\u015fmas\u0131.<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":1653,"comment_status":"closed","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[15],"tags":[78],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/folklorkurumu.org.tr\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1666"}],"collection":[{"href":"https:\/\/folklorkurumu.org.tr\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/folklorkurumu.org.tr\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/folklorkurumu.org.tr\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/folklorkurumu.org.tr\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1666"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/folklorkurumu.org.tr\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1666\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/folklorkurumu.org.tr\/wp-json\/wp\/v2\/media\/1653"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/folklorkurumu.org.tr\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1666"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/folklorkurumu.org.tr\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1666"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/folklorkurumu.org.tr\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1666"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}